W jednym z listów pasterskich Episkopatu Polski z okazji Tygodnia Wychowania zwrócono uwagę, że znakiem dzisiejszych czasów jest zanik przejrzystej hierarchii wartości i upadek autorytetów, których życie weryfikowałoby wyznawane wartości oraz ich hierarchię. Prowadzi to często do utraty sensu i celu życia, do wygodnictwa życiowego, a nawet relatywizmu moralnego.

Ten problem dotyka wielu spośród młodych, którzy nie potrafią się odnaleźć we współczesnym świecie. Potwierdzają to codzienne obserwacje, doświadczenia rodziców i wychowawców, jak również badania naukowe. Młodzi często popadają w różne formy uzależnień, chorują na depresję. Zdarza się, że nawet odbierają sobie życie.

Wyniki najnowszego ogólnopolskiego badania jakości życia dzieci i młodzieży, wskazują, że co siódme dziecko w Polsce odczuwa niezadowolenie ze swojego życia w stopniu zagrażającym jego zdrowiu psychicznemu. Połowa młodych ludzi nie akceptuje samych siebie. Wyniki wskazują na poważne zagrożenie zaburzeniami psychicznymi, w tym depresją, wśród wielu z nich. Rzecznik Praw dziecka Mikołaj Pawlak powiedział: „Jeśli tak znaczna liczba dzieci nie odczuwa radości i czuje się samotna, a niemal połowa młodzieży twierdzi, że miewa wszystkiego dość, to musimy szybko znaleźć odpowiedzi na pytania: dlaczego tak jest i jak im pomóc. Potrzebne są natychmiastowe działania zaradcze".

Niestety, w rekomendacjach Raportu zabrakło zintensyfikowania działań na rzecz wychowania do wartości, a jest to przecież kluczowy warunek polepszenia dobrostanu psychicznego młodego pokolenia. I chociaż wdrożenie programów psychoedukacyjnych związanych z zapobieganiem i leczeniem depresji, zwiększenie liczby psychologów i pedagogów w szkołach, czy uzupełnienie wiedzy profesjonalistów o zagadnienia związane ze zdrowiem psychicznym to sprawy bardzo ważne, jednak ich realizacja nie usunie źródła problemu, którym jest brak przeżywania autentycznej miłości w odniesieniu do siebie, drugiego człowieka i Boga.

Wychowanie do wartości to jedno z najważniejszych działań w obszarze profilaktyki społecznej. Beata A. Zięba wśród wielu sposobów wprowadzania wychowanka w świat wartości moralnych, które dają podstawę kształtowania właściwych postaw moralnych i społecznych wymienia między innymi:

- podkreślanie szczególnej roli rodziny w kształtowaniu właściwych postaw moralnych, społecznych, bo właśnie w rodzinie dziecko odbiera pierwsze „lekcje” socjalizacji;

- wskazywanie właściwych i prawych autorytetów do naśladowania;

- dawanie własnym przykładem świadectwa moralnego i zgodnego z wymogami zasad społecznych zachowania.

Wspomniany wyżej list Episkopatu zawiera ważne stwierdzenie, że „szczególną wartością, w oparciu o którą i do której należy wychowywać młode pokolenie, jest wiara. Wiara jest łaską, a więc niezasłużonym darem Bożym. Domaga się jednak świadomej i wolnej odpowiedzi człowieka. (…) Wyznawanie wiary przejawia się w odważnym i mężnym stawaniu w obronie wartości z niej wypływających. Chodzi o obronę wartości chrześcijańskich, coraz częściej eliminowanych z życia publicznego, a zwłaszcza chrześcijańskiej wizji miłości, małżeństwa i rodziny”.

Oby praca nad polepszeniem dobrostanu młodego pokolenia uwzględniała także sferę duchową, integralnie związaną z pozostałymi sferami życia człowieka.

Oskar Józef Puszkiewicz ofm

Lektura:

List Pasterski Episkopatu Polski z okazji III Tygodnia Wychowania (15-21 września 2013 r.);

Raport Rzecznika Praw Dziecka. Ogólnopolskie badanie jakości życia dzieci i młodzieży w Polsce. Obszar nr 3. Samopoczucie psychiczne, Warszawa 2021;

https://niezalezna.pl/417541-Niepokojace-dane-Polska-mlodziez-potrzebuje-pomocy-psychologow

Beata A. Zięba, Wychowanie do wartości jako jedno z działań w obszarze profilaktyki społecznej; https://docplayer.pl/15767354-Wychowanie-do-wartosci-jako-jedno-z-dzialan-w-obszarze-profilaktyki-spolecznej-beata-a-zieba.html

Artykuł powstał w ramach Projektu WIEDZA – WYBÓR – WOLNOŚĆ.

Dofinansowano ze środków Fundacji ORLEN.